A.
Router
Defenisaun Router
Ø Router
hanesan elementu ou sasan ida husi rede komputador nian, ne’ebe maka uja hodi
halo ligasaun entre rede husi komputador ida ho komputador seluk.
Ø Sasan
ou elementu husi rede komputador, uja hodi halo transfere dadus liu husi rede
internet hodi atinji objectivo ema nian, prosesu ida ne’e haranan routing.
Prosesu routing ne’e rasik akontese iha forma
3 husi stack protokolu forma hitu OSI. Router dalaruma uja hodi halo
koneksaun rede rua ne’ebe maka uja media la hanesan. Exemplo hanesan husi
ethernet halo koneksaun ba iha token ring.
Funsaun router
Ø Funsaun
router atu fahe ou halo distribuisaun IP address,uja hanesan Statis, DHCP, ou
Dynamic Host konfigurasaun protokolu ba iha komputador hotu-hotu ne’ebe maka
koneksaun ho router refere. Ho prezensa IP address ne’ebe maka fahe ou
distribui husi router refere, ba komputadorr idak-idak,iha koneksaun ba malu no
halo komunikasaun, iha rede LAN ou Internet.
Ø Funsaun
router atu halo ligasaun entre rede rua ou liu husi rua, halo distribuisaun
dadus husi rede ida ba rede seluk. Router diferente ho switch, hanesan sasan
ida atu halo ligasaun enter sasan ida ho sasan seluk, atu hari Locan Area
Network(LAN) ida. Ida ne’e hanesan ilustrasaun diferente funsaun husi Router
no Switch. Switch hanesa dalan ida no Router hanesan sasan ida halo
ligasaun entre dalan refere.
Ø Router
mos atu halo ligasaun entre rede local ho koneksaun DSL, ne’ebe mak hanaran DSL
router. Router ida ne’e jeralmente iha nia funsaun firewall atu halo pakote liu husi fatin no objective
refere. Maibe router hotu-hotu ho funsaun la hanesan, router ne’ebe iha filtura
pakote temi hanesan pakote router, funsan jeran router ida ne’e halo blokeadu
ba dalan dadus nia nebe mak fo sai ho maneira broad cast nune’e bele prevene
broad cast serkuit, nebe bele fo inpaktu ba kinerjia husi rede.
Router
barak liu uja iha rede ne’ebe ho basista teknologia protocol TCP/IP, no router
modelu ida ne’e hanaran mos Router IP.
Seluk husi Router IP, iha tan AppleTalk
Router. No sei iha tan modelu router seluk. Internet hanesan ezemplu
primeiru husi rede ida ne’ebe mak iha Router IP barak. Router uja hodi halo
ligasaun rede-rede ne’ebe ki’ik ba iha rede ne’ebe mak bo’ot liu. Ne’ebe mak
hanaran internetwork ou fahe rede ne’ebe bot ba iha subnetwork ketak-ketak atu
aumenta tan kinerjia no halo fasil ninia manajementu. Router mos dalaruma uja
hodi halo koneksaun enter rede rua ne’ebe mak uja media ne’ebe
lahanesan,(hanesan router wireless
Router
bele uja hodi halo ligasaun ho LAN ba iha atendementu telekomunikasaun ida. Mak
hanesan telekomunikasaun leased line
ou digital subscriber line(DSL).
Router ne’ebe mak uja hodi halo ligasaun LAN ba iha koneksaun leased line hanesa T1 ou T3, babain temi
hanesa asessu servedor, iha ida ne’e
router ne’ebe mak uja atu halo liga saun rede local ba koneksaun DSL ida temi
mos hanesan DSL Router. Router-router madelu hanesan ne’e iha ninia funsaun firewall
atu halo ligasau husi fatin ne’ebe mak aloka ba iha objetivu ne’e rasik. Router
ne’ebe mak iha ninia penapisan paket temi hanesan paket-filtering router
Iha
tempu agora,Router spesifiku tebes no moderno atu halo distribuisaun IP address
ba iha komputador. Funsaun router atu halo ligasaun laos de’eit ho fiu LAN,
maibe bele uza ho teknologia wireless.
Maneira serbisu husi Router
Router
serbisu ho sistema distribuisaun dadus ne’ebe maka hanaran routing. Ho tekniku
routing ida ne’e, router bele defini ou bele hatene objetivu distribuisaun
dadus ou informasaun ne’ebe maka distribui inklui iha rede ne’ebe hanesan ou
lahanesan. Sekuandu dadus ou informasaun ne’ebe maka distribui, liu husi rede
ne’ebe maka diferente otomatikamente nia sei distribui ba iha objective iha
ona.
Dezenha
iha leten ne’e maka ezemplu maneira serbisu husi router ninian, ne’ebe maka
kompostu husi network rua ne’ebe maka halo ligausaun iha ruter ida nia laran.
Network iha sorin karuk ne’ebe maka halo ligasaun ho port primeiru router ninia
IP addres mak 192.168.1.0, no mos network parte liman los nian, ne’ebe halo
ligasaun ho port sigundu ninia IP address 192.155.2.0.
Router iha nia forsa rasik mak
hanesan
1.
Router bele halo introdusaun iha LAN
no internet
2.
Bele aruma aliran dadus ne’ebe
akontese entre topologia rede liner BUS no START
3.
Bele aruma aliran dadus no liu husi
fiu fiber optiku, fiu coaxial, ou fiu twisted pair.
4.
Bele buka diresaun alternative atu
manda dadus liu husi internet.
5.
Bele aruma diresaun rede ho efisienti no mos bele aruma dadus ne’ebe
distribui entre protokolu rua.
Diferente entre Router ho Routing
·
Router
hanesan elementu ou sasan ida husi rede komputador nian, ne’ebe maka uja hodi
halo ligasaun entre rede husi komputador ida ba komputador seluk.
·
Routing hanesan
prosesu husi router ou routing hanesan prosesu distribui dadus ou informasaun
husi rede ida ba iha rede seluk. Iha konseptu rede ninia bolu ho sistema IP ou
Internet Protokolu ne’ebe maka hanesan fatin husi rede nian. Ho prosesu routing
ida ne’e maka dadus ne’ebe maka distribui ne’ebe liga husi IP refere.
Maneira
distribuisaun dadus husi routing fahe ba parte rua mak hanesan:
Roting Direta
Routing
ne’ebe maka serbisu ho maneira distribui dadus husi fatin IP ida ba iha fatin
IP seluk, ne’ebe maka la liu husi host. Ezemplu komputador ida ho IP A
distribui dadus ba IP B.
Routing Indireita
Dadus
ne’ebe maka distribui tengke liu husi host ou kkomputador ida. Ezemplu dadus
ne’ebe maka distribui husi IP A ba iha IP B tengke liu husi IP C antes ba iha
IP B.
Medelu-Modelu Router
Router
fahe ba modelu rua
1. Router
statistika
Router
ne’ebe mak inklui ho fiu routing satatistika ne’ebe halo ligasaun liu husi
administrasaun rede ne’be manual.
2. Router
dinamika
Router
ne’ebe maka halo tabela routing ne’ebe maka dinamika, ho maneira akapta ou halo
koneksaun ho rede router seluk.
Entre
modelu router rua ne’ebe mak temi iha leten, router mos sei fahe tan ba iha parte tolu, maka hanesan, router
aplikasaun, router hardware, router PC
1.
Router aplikasuan
Router ida ne’e la iha ninia modelu fisiku, hanesan router
enjeralmente, maibe ida ne’e hanesan aplikasaun ou software,ne’ebe maka
instalasaun iha sistema komputador nia laran. Aplikasaun ida ne’e bele uja sai
hanesan router. Aplikasaun ne’ebe maka babain ema uja maka, WinGate, WinProxy,
WinRoute, Spygate, no seluk tan.
2.
Router hardware
Roter ne’e hanesan sasan ne’ebe maka it abele kaer no sente,
I agora router ne’e konhese ona ih publiku nia le’et, hodi fahe no aloka numeru
internet nia iha nasaun ida nia laran, hanesan iha edifisiu ne’ebe maka asesu
ba internet. Ne’ebe maka dala barak eme temi hostspot area.
3.
Router PC
Router ida ne’e ita uja komputador ida saihanesan router,
maibe diferente ho aplikasaun router nian, maibe ita uja aplikasaun ida ne’e
hodi modifika komputador sai ba router.
Ato uja komputadoer ida sai hanesan router ita labele uja
komputador ne’ebe ho kapasidade ne’ebe maka bo’ot. Maibe uja de’eit komputador
ida ne’ebe maka ho processor Pentium rua no Hardisk 10 GB, RAM 64, no LANDCARD
hodi nune’e, ita bele muda halo medansa computer ne’e sai hanesan router, no
bele fahe rede internet ba kliente ne’ebe maka asesu ba internet.
Atu halo komputador sai hanesan router primeiru ita tenke
halo instala sistema operasaun router ninia ba iha komputdor ne’ebe maka ita
presiza atu konfigura sai hanesan router.
Maneira serbisu routing statistika
1.
Konfigurasaun router ne’ebe mak
halao husi administrasaun rede..
2.
Router halao routing liu husi
informasaun ne’ebe simu husi tabela routing.
3.
Administrasaun rede uja IP route ho
maneira manual atu halo konfigurasaun router ho ho routing statistika no
routing statistika uja hodi halo distribuisaun dadus ne’ebe mak iha rede nia
laran.
Parametru tolu husi routing
1.
Destinasaun hanesan objective sasan
no network mask, no babain prense ho 0.0.0.0.0 ba iha rede hotu-hotu
2.
Gateway hanesan datagrama ne’ebe
direitamente ema ho sasan
3.
Pref. Source hanesan fatin ou
objektivu dadus no husik router liuhusi IP
4.
Ditansia (0-255) hanesan distansia
administrasaun rede husi router.
Vantazen routing statistiks
1.
Halo kama’an kinerjia processor
router
2.
La iha bandwidth ne’ebe mak uja atu
halo troka informasaun tabela routing momentu haruka paket.
3.
Routing statistika seguru liu
kompara ho routing dinamika.
4.
Routing satatis forsa tebes hasoru
maneira hacker atu men-spoof ho objetivu halo tuir trafiku.
Dezvantazen routing statistika
1.
Administrasaun rede tenke kunese
informasaun hotu husi ruoter idak-idak ne’ebe mak uja.
2.
Bele uja dei’it rede ne’ebe maka ho
eskala ki’ik
3.
Ninia administrasaun araska oituan
kompara ho routing dinammika, barak liu kuandu router barak mak tenke halo
konfigurasaun ho manual.
4.
Nakloke sala momentu hatama dadus
routing statitika, ne’ebe mak halo ho manual.
B.
Repeater
v Sasan
ida ne’ebe maka uja atu halo metin
sinyal ne’ebe simu husi area local, ne’ebe uja antenna liur (external),
ampliferu, no antena laran (internal) atu halo trnsmisaun fila fali.
v Sasan
ida ne’ebe ho funsaun atu fahe rede WIFI ne’ebe mak seidauk kobre ou lao,atu
nune servedor bele simu rede husi WIFI, repeater tenke iha sasan rua, ida atu
simu rede husi servedor (CLIENT), no ida seluk halo publikasaun rede
WIFI(accespoint)
Funsaun repeater
Ø atu
transfere fatin-fatin ne’ebe mak hetan rede menus husi servedor
Ø atu
halo dok rede husi servedor
Ø atu
bele asesu rede WIFI husi servedor
· Maneira
Serbisu Husi Repeater
Maneira serbisu husi repeater hanesan mos ho maneira serbisu
husi BTS nian ne’ebe maka operador uja.
Antenna liur (external) uja hanesan antenna direktu. Antena
liur (external) importante tebes hodi haforsaliu tan sinyal. Tamba ne’e antenna
liur (external) bele hari iha liur besik ho BTN nune bele simu sinyal ho diak.
Modelu hotu-hotu husi repeater iha ninia’n ampliferu.
Ampliferu ida ne’e nia funsaun atu hametin sinyal ne’ebe maka simu husi
antena liur (external), depois halo
transmisaun fali husi antenna laran (internal).
Atu hili modelu repeater tenke analiza fator, nune’e fasil
halo filturasaun sinyal husi nois ne’ebe maka atu atrapailha. Forsa husi
repeater aumenta maka’as nune arska liutan filtura antenna atu simu sinyal.
Repeater ne’ebe maka diak tenke iha antenna laran (internal).
Impaktu
ne’ebe mosu iha repeater bele define husi parte tolu.
1.
All band repeater
Sasan
ne’ebe mak dezenha atu hametin sinyal husi operador iah repeater ida nia laran.
Wainhira operador ida ativu hela,spurious sinyal operador refere bele aumenta noise floor operador seluk. Ida ne’e
akontese tamba opreador refere kansela sinyal operador seluk (all band
repeater)
2.
Montador ne’ebe laiha korrdinasaun
ho operador
Winhira
monta repeater besik ho BTS no forsa ne’ebe mak fo sai maksimal, nune BTS bele
hetan impaktu negative, ezemplu hanesan konsumidor Indosat. Tamba BTS Indoasat refere
distansia dok liu, nune’e konsumidor Indosat tenke monta repeater. Maske
posizaun konsumidor refere besik ho BTS XL Axiata. Konsumidor Indosat laiha
ipaktu ho BTS XL Axiata. Maibe konsumidor XL ne’ebe mak besik ho radius ne’ebe
mak iha repeater Indosat nune iha inpaktu la diak tamba forsa ne’ebe mak simu
as liu.
3.
Kualidade sasan (repeater)
(Serbisu
repeater responde ho kualidade ne’ebe menus no tun liu). Iha kaju hira nia
laran, repeater ne’ebe mak dezenha ona ho diak no halo operasaun mesak ba
operador, maibe nafatin hetan inpaktu ladiak tamba serbisu repeater la hanesan
ona ou tun ona
Repeater
(hametin sinyal) bandu atu halo distribuisaun ho livre (sertifikado ne’ebe mak
iha la prolongga tan ona). Distribuisaun repeater ne’ebe mak la ho sertifikadu,
ida ne’e kontra ona lei. Konsumidor la fo lisensa atu uja repeater wainhira la
liu husi operador.(hahalok ida ne’e kategoria hanesan konsumu frekuensia la liu
husi lisensa, nune’e fo inpaktu ba iha rede plubliku ne’ebe mak hetan ameasa
husi pidana). Sasan ida ne’e hanesan rekorder ida, ne’ebe mak iha antenna no
monta iha kantu husi edifisiu no mos uma pribadu. Ezemplu iha munisipiu ida,
iha populasaun ruma monta repeater ho kapasidade ne’ebe bo’ot liu nia tarjetu,
nune ema refere maka bele hetan sinyal
diak liu. Nune sinyal ne’ebe mak fo ba munisipiu menus liu.
Ho
ida ne’e ba konsumidor,vendedor, ou populasaun ne’ebe mak uja sasan ou repeater
hetan atensaun atu labele uja arbiru sasan refere, tamba viola kontituisaun
telekomunikasaun nia.
1.
Lei numeru 32 barra (1): sasan
telekomunikasaun nia ne’ebe maka fila liman (vendedores) siara fa’an,sira halo,
hatama, ou uja iha nasaun Republiku Indonesia nia laran (area), tenke kumpri
regulamentu konstituisaun ne’ebe mak iha.
2.
Lei numeru 38: populasaun hotu-hotu
hetan bandu atu labele halo hahalok ne’ebe mak bele hamosu inpaktu fisiku no
elektromaknetiku ba telekomunikasaun.
3.
Lei numeru 52. Ba populasuan ne’ebe
mak halo negosiasaun hanesan fila liman (vendedor), ema ne’ebe produs sasan, ema
ne’ebe hatama sasan, ou uja sasan telekomunikasaun iha nasaun Republiku
Indoosia nia, ne’ebe maka la efisienti ho regulamentu. Tekniku sei kondena ho
lei numeru 32 barra (1), no hetan pene prijaun kleur liu tinan ida (1) ou hetan
sansaun ho montante Rp 100.000.000
4.
Lei numeru 55. Ba populasaun ne’ebe
mak viola lei numeru 38 no hetan pena prijaun keleur liu tinan ne’en (6), ou
hetan sansaun ho montante Rp 600.00.00
Maske
nune’e, planu ou maneira halo sasan hametin sinyal ou repeater refere, iaha mos
konsekuensia ba operador telekomunikasaun
Hanesan
populasaun atu uja bebeik sasan ou repeater refere, tamba akontese inpaktu
ne’ebe la diak ba kualidade atendementu telekomunikasaun. Atu hatene kualidade
atendementu ne’ebe mak ladiak, ou blank spot.
Modelu-modelu repeater
Tuir
mai ita koko atu kunese oituan konaba modelu-modelu repeater mak hanesan:
repeater passivu,Simplex Repeater ou Repeater ne’ebe mak uja deit frekuensia
1, Frekuensia , Echolink , Echo Station
, Tranked Radio no Satellite.
1.
REPEATER
PASSIVO
Repeater passive hanesan repeater radio
ne’ebe mak la persija sasan ne’ebe aktivu (komponente elekktroniku,pila,no rede
elektrisidade). Repeater passive hanesan sasan ida ne’ebe hanesan kuadru ne’ebe
mak halo husi logam ou material ne’ebe makk relativu liu hamosu laloran radio
nia, ho nia sasukat ne’ebe sura ho maneira matematis/match, ne’ebe monta iha
foho leten, ne’ebe sura ho lolos. Repeater passive brakk liu uja iha nasaun
ne’ebe mak foho barak liu, ne’ebe mak la asesu ho elektrisidade ba foho leten
no seluk tan.
2.
REPEATER
NE’EBE UJA FRKENSIA 1
Repeater ne’ebe mak uja ou persija frekuensia
1deit hanaran SIMPLEX.
Repeater bele temi mos STORE & FORWARD REPEATER. Repeater frekuensia
1,babain uja ho sasan gravador hanesa digital (digital recorder) no sasan ida
atu forma sequens/timer elektronika. Input no output repeater modelu ida ne’e
uja frrekuensia ne’ebe mak hanesan.
Wainhira
repeater simu rede ne’ebe mak tama gravador digital direitamente grava audiu
ne’ebe mak simu.
3.
ECHOLINK
Echolink hanesan repeater ne’ebe halo
ligasaun ho internet(liu husi laptop). Mensazen ou rede ne’ebe mak simu sei
tama ba komputador, sei fo liu husi rede internet atu nune’e konsumidaores rede
internet seluk besu asesu tan. Resposta husi konsumidores ineternet, sei fo sai
fali husi repeater, depois sei simu husi operador radio. Idd ne’e mak prosesu
komunikasaun ne’ebe liu husi interlink komputador frekuensia 1 /simplex.
Echolink mos bele halo ligasaun ba repeater frekuensia / duplex. Audio / lian sei
simu liu husi output freg repeater, depois tema iha rede internet no simu husi
konsumidor internet. Audio resposta mos simu liu husi internet depois tama ba
input freg repeater no sei fo sai liu husi radio. Kuandu operador koalia hela
deit sei akontese “doubling”. Modelu rua husi echolink ida ne’e halao nia
serbisu uja VOIP(Voice Over Internet Protocol), sistemma ida ne’e mos bele
halao akaaptasaun ho estasaun repeater rua ne’ebe mak la hanesan ne’ebe dok
malu liu husi rede internet(exemplu repeater jabar no repeater no repeater
jatim).
4.
ECHO
ESTASAUN(STATION)
Echo estasaun modelu husi repeater maibe
naran ida husi programa komputador ne’ebe instala ba iha komputador ida ne’ebe
mak halo ligasaun ho repeater. Komputador refere nia funsaun sai hanesan
kontrolu trfiku / dalan komunikasaun I halo gravasaun no fo sai fali gravador
ne’ebe mak grava ona.
5.
TRUKNET
RADIO OU RADIO TRUNKING
Sistema repeater ne’ebe iha ho sistema
konvensional. Radio Trounking iha ninia sirkuit elektroniku no sistemea ne’ebe
mak defisil(araska), no komfiurasaun komplex. Repeater modelu ida hanesan ne’e
uja frekuensia barak no bele halo atendementu ba grupu ne’ebe uja linha ida
ne’e. konsumidor ne’ebe uja inklui husi kompanha barak, instansi, organizasaun,
no seluk- seluk tan, ne’ebe mak inklui iha rede Radio Trunking no hotu-hotu
livre halo komunikasaun ho grupu idak-idak nian noa la impede malu. Iha sistema
ida ne’e konsumidor idak-idak / operador ne’ebe mak fo sai informasaun la uja
frekuensia ida deit, maibe sistema trunking sei halo “secanig” ou muda frekunsi
ho lais ho otomatikamente. Sistema trunking radio serbisu halo kontrolu maksimu
husi komputador.
6.
SATELLITE
Satellite ho nia prinsipiu rasik mak henesan
repeater ida ne’ebe fo sai ba iha lalehan no orbitasun ba mundu atu nune’e bele
iha distansia serbisu ne’ebe hanesan, winhira monta iha tower antena ne’ebe as atus ida no tokon ida kilometru, ba
iha lalehan. Satellite hanesan sistema repeater ne’ebe mak komplexo liu no
karun, fully computerized.
Kmponente ne’ebe mak uja henesan komponenete klase ptimeiru.
Funsaun
repeater
Atu halo publikasun rede ho maneira atu
hametin elektronika ou atu hametin rede ne’ebe fo sai husi ienternet