BENEFISIU ICT BA NASAUN TIMOR LESTE
Benifisius Teknologia Informasaun no Komunikasaun Importante los iha Dezenvolvimentu Nasaun ida. Iha benifisius TIK nebe bele sente ho direitamente no indireitamente. Benifisiu Direitamente iha ligasaun ho servisu nebe prepara tiha ona, maibe Indireitamente la hanesan direitamente nia benifisu mak alvo ho dezenvolvimento politiku, infrastrutura, kontudu, no sistema Apoio (system Pendukunt).
1. TIK no Redus Pobreja iha Rai laran
TIK importante tebes iha atu hasae ekonomia, nebe sei inpaktu redus Probeja rai laran. Realidade buat nebe fo liu Vantagen husi revousaun inormasaun mak Negosiu (merkadoria) no Industria. Faktu hatudu nasaun- nasaun nebe iha ona nivel ekonomia nebe aas mak iha penetrasaun ICT mos ass. Realidade hatudu buat hotu fo beneficiu liu husi revolusaun infomasaun mak Negosiu no Industria.
2. TIK iha Edukasaun
Ba nasaun-nasaun dezenvolvidu, dezafiu iha Edukasaun mak Oinsa kria Edukasaun nebe kualidade atu ema hotu bele hakat hanesan ba iha rekursu humanu, haree sektor edukasaun nebe menus liu aula (Laboratorium, livru (referensia), Professores, fasilidade no selu-seluk tan. Ho TIK mak hasaee aksesu Rekursu ba eskola no Edukasaun, hasaee metodolojia hanorin no prosesu Aprejijajen, ho mos hadia efisiensia admistrasaun no instruksional.
3. TIK i Igualidade iha Generu
Programa no Dezenvolvimento Politikus barak nebe sei matan delek ba generu, laiha excesaun nebe kait ho integrasi TIK. Tuir studi husi Swdish International Development Agency, maske iha area balu nebe TIK proteje ona Probeja no iha projetu barak haree liu ba ema kiak. Hanesan kategoria la intrese ba isu generidade feto , impaktu ida nee la fo vantage ba feto. TIK fo Oportunidadi ba feto atu inklui direitamente iha commersu no mos asesu e-government, limitadu Sosiadade kultura nebe durante nee sai dejafiu hasoru Dezenvolvimentu restrições nebe Durante nee sai dejafiu hasoru melhoria Ekonomia
4. TIK i Saude
TIK truka fasilita entre arah rua iha pelayanan Sauda ho Komunitas pedalaman dan terisolasi ho area sidade, kria vigilansia Sistematika liu ba saude nebe efektiva, fornese asesu nebe deskobre primeiru peskija Saude, i prepara system edukasaun tutan ba profesional iha parte saude nia.
5. TIK I Gestaun Rekursu Naturasi
TIK iha importansia boot iha kuestaun ambiente Sitema Informasaun Geografia atu mapeamentu Rekursu Naturais no mos atu dada ema nia atensaun konba impaktu estraga floresta iha ilha i remotos, sistema gestaun no desain intregadu uja TIK bele sai buat nebe valor liu.
6. TIK, Governo no Governança
Instituto donor internsional barak no governu nasaun nebe dezenvolve agora, perceber katak governu nebe lao diak no demokratis i institusi publiku nebe kelola ho diak, importansia tebes ba aprimoramento kodisaun moris ema pobreja i atu combater a pobreza. Relasaun nebe Governu ba governu, Governu ho negosiu, i governu ho komunidade sai espinha dorsal aplikasaun TIK iha Estadu i governo. Objektivu mak atu sai Governu efektivu no efisensia iha fornese servisu(e-government) sekaligus juaga atu transparate liu, akuntabel, responsive Partisipante komunidade iha prosesu demokrasia.
7. TIK i Paz
Iha mos aktivitas oin-oin, ajudasaun husi TIK nebe uja atu maneja no Prevene konflik, Operasi Paz, ajudu ba dejastre i ajudu social, no rekonstruksi no mos kria Pasca konflitu.